İnşaat Atıklarının Geri Dönüştürülmesi

İnşaat atıklarının geri dönüştürülmesi sonucu elde edilen malzemeler çeşitli alanlarda kullanılabilir.

Örnek olarak:

Beton, Moloz, Taş ve Kaya: Ayrılıp, kırılarak çeşitli boyutlara indirgenir ve değişik alanlarda kullanılabilir.

Tuğla, Kiremit, Fayans ve Karolar: Yol yapımında beton gibi dolgu ve stabilize malzemesi olarak kullanılabilir.

Asfalt: Tekrar asfalt yapımında kullanılır. İnşaat sahasında veya sabit bir tesiste geri dönüşüm işlemi yapılabilir.

Ahşap: Ahşap atıkları, yeniden ahşap ürünlerinin imal edilmesinde kullanılabileceği gibi, belediye yakma tesislerinde, çimento fabrikalarında, ısıtma ve gazlaştırma ünitelerinde enerji geri kazanımı amacıyla da kullanılır. Ahşap atıklarına yapılacak işleme karar verilmesi için tehlikeli atıkla kontamine olup olmadığının bilinmesi çok önemlidir.

Alçı: Alçı levhalar, alçı ve kâğıt yüzeylerden oluşmaktadır. Levhalardaki kağıtlar ayrıştırıldıktan sonra kalitesine göre kompost yapımında kullanılır, atık yakma tesislerinde besleyici olarak kullanılır ya da kâğıt geri dönüşüm tesislerine gönderilir. Kağıtları ayıklanmış alçı levhalar ufalanarak alçı pudrası haline getirilir ve tekrar alçı levha yapımında kullanılmak üzere alçı levha imalatı fabrikalarına gönderilir.

Cam, Metal, Plastik, Karton: İnşaat sahasında bu malzeme türlerinden atıklar da oluşmaktadır. Kullanılmayan ya da kırılan pencere camları, artan ya da hatalı imal edilmiş metal doğramalar, plastik bazlı yalıtım malzemeleri ve karton ambalaj atıkları örnek olarak gösterilebilir. Bu malzemelerin hepsi geri dönüştürülebilir niteliktedir ve kategorilerine uygun olarak geri dönüşüm tesislerine ya da karışık olarak atık ayırma tesislerine sevk edilir.

İnşaat endüstrisi, dünyadaki doğal kaynakların tüketiminin %75’inden sorumlu. Taş, kum, demir ve başka çok sayıda sınırlı kaynak inşaat pazarına tedarik edilmek üzere büyük miktarlarda kullanılıyor. Ayrıca şantiyelerde de inşaattan, yıkımdan ya da yeninden yapılandırmadan kaynaklı ciddi miktarda atık üretimi söz konusu. Örneğin Brezilya’da inşaat atığı, belediyenin toplam katı atığının %50’si ile %70’ini oluşturuyor. Bu atık düzgün bir şekilde imha edilmiyor onun yerine katı atık sahalarına ya da çöplüklere bırakılıyor ve dolayısıyla resmi olmayan atık alanlarının ortaya çıkmasına neden olup, belediyenin temizleme sistemlerine ilave yük oluşturuyor.

Oysa daha fazla özen gösterilse bu atık olağanüstü bir geri dönüşüm potansiyeline sahip. Doğru yere bırakılıp, doğru bir işlemden geçse bu malzemeler rahatlıkla tüketilen kaynakların yerini alıp yeni binaların inşasında kullanılabilir. Geri dönüştürülmüş atıklar da geleneksel inşaat malzemeleri ile kıyaslanabilecek kadar kalitelidir.

Geri dönüşüm, atılan malzemelerin üretim döngüsüne kazandırmak için yeniden kullanılması işlemidir. Bu süreç hammadde tüketimini azaltır, toplam atık hacmini azaltır ve binlerce insan için iş imkânı anlamına gelir. Süreci başlatmak için verimli bir ayırma ve toplama sistemi gereklidir. Sınıflandırmalar her ülkede farklı olsa da genellikle iki ana sınıf vardır. İlki beton, seramik, taş ve harç gibi temel inşaat atıklarından oluşur. Diğeri de ahşap, metal, cam, plastik, sıva vb. malzemeleri kapsar. Aşağıda geri dönüşüm için kullanılan en yaygın malzemeleri ve bu malzemelerin kullanım alanlarını sıraladık:

İnşaat ve yıkıntı atıklarının önemli bir kısmı geri dönüştürülebilir niteliktedir. Geri dönüştürülen inşaat ve yıkıntı atıkları, aynı veya farklı sektörlerde tekrar kullanılarak ekonomik bir anlam kazanmaktadır.

BETON

Betonun geri dönüştürülmesi, inşaat atıklarının yeniden kullanılmasını ve inşaat maliyetlerinin düşürülmesini sağlar. Sertleştirilmiş betonun geri dönüştürülmesi işleminde özel bir kırıcı kullanılır ve “geri dönüştürülmüş agrega” adıyla bilinen şey ortaya çıkar. Geri dönüşümlü agregalar, saf betondan, her birim hacim için yüzde on ila on beş daha hafiftir ve bu da metreküp başına daha az ağırlık ve dolayısıyla daha az malzeme ve daha az taşıma ve toplam proje maliyeti anlamına gelir. Çok büyük miktarlar oluşturan inşaat ve yıkıntı atıklarının depolama alanlarına atılması doğal çevreye çeşitli şekillerde zarar verebilmektedir.

AHŞAP

“Geri kazanılmış ahşap” kullanımı oldukça popüler hale geldi. Sert ağaçlar, doğru bir şekilde muhafaza edilmeleri durumunda, yüzlerce yıl kullanılabilir. Büyük yapısal parçaların üretiminde veya kasa, palet ya da destek gibi diğer yapıların üretimi için çıta halinde kullanılmaları mümkün. Diğer taraftan, daha yumuşak, daha ucuz ahşapları da geri dönüştürmek mümkün. Özellikle de kaplama tahtası endüstrisinde ham madde olarak kullanımları yaygın. Günümüzde geri dönüştürülmüş ahşabın en yaygın kullanım alanı MDF üretimi.

Yukarıda bahsettiğimiz kullanım alanlarından herhangi birinin tercih edilmemesi durumunda ahşap atığını endüstriyel fırınlarda bio-yakıt üretimi için geri dönüştürmek mümkün.

ALÇI

Alçıyı geri dönüştürmek mümkündür, ancak işlem doğru şekilde yapılmazsa, toprağı ve yeraltı suyunu kirletici, yanıcı ve yüksek derecede toksik hidrojen sülfür yayabilir. Ancak, uygun şekilde işlenirse, geri dönüştürülmüş alçı, geleneksel alçı ile aynı fiziksel ve mekanik özellikleri nispeten daha düşük bir maliyette muhafaza eder.

EPS

Genişletilmiş polistiren veya EPS, geri dönüştürülebilen bir malzemedir. EPS, ezildiğinde ve sıkıştırıldığında yeni plastik ürünlerin üretimi için bir hammadde haline gelir. Cila ve hatta boya üretimi için kullanılabilir.

CAM

Her ne kadar cam şişeler ve kaplar yüksek oranda geri dönüştürülebilir olsa da pencere camının geri dönüşümü için bir dizi ilave komplike süreç vardır. Farklı kimyasal bileşimi ve erime sıcaklığı nedeniyle, diğer cam nesnelerle birlikte geri dönüştürülemez. Ancak pencere camını cam elyafa dönüştürmek mümkündür; cam elyaf da asfalta karıştırılabilir ve hatta sarı ve beyaz renkli yol boyalarıyla kullanılabilir. Kırık cam da betonla kombine edilip zemin ve granit tezgâh üretiminde kullanılabilir.

Çinko, alüminyum, ambalaj, kumaş gibi malzemeleri de yeniden kullanmak ve geri dönüştürmek mümkündür. Elbette, asbest, lateks boya, kimyasal çözücüler, yapıştırıcılar ve çevre üzerindeki etkilerini azaltmak için dikkatle işlenmesi gereken kurşun bazlı boya gibi maddeler de geri dönüşüme açıktır. Geri dönüşüm, atıkların gözden uzak yerlere atılmasının önüne geçtiği gibi hem çevre hem de tüketici için daha düşük maliyet anlamına gelir.

PVC yapı itibariyle yakılmamalıdır çünkü yandığında insan sağlığı için çok tehlikeli olan bir takım asidik gazlar ortaya çıkarır ki bu istenmeyen bir durumdur. Eğer yanarsa hem tabiatı hem de insan sağlığını tehdit eder ki tabiatta tek başına kaldığında da yok olma süresi çok uzundur. Bu açılardan bakılacak olursa PVC için en iyi yöntemin onun yeniden kazanılması olduğu ortadadır. Hurda PVC geri dönüşüm ile birlikte hem çevre hem de insan sağlığı korunmuş olur.